Gramofon, özellikle 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında kullanılan bir müzik aletidir. İlk olarak 1887 yılında Amerikalı mucit Emile Berliner tarafından icat edilmiştir. Gramofon, mekanik bir cihazdır ve genellikle bir plak döndürme mekanizması, bir ses bozma kolonu ve bir hoparlör içerir.
Gramofonun çalışma prensibi oldukça basittir. İlk olarak, bir plak, genellikle vinil malzemeden yapılmış olan bir disk şeklinde oluşturulur. Bu plak, oluşturulan müziği taşıyan ince bir oluk içerir. Gramofonun plak döndürme mekanizması, bu plakları döndürerek okuma işlemini gerçekleştirir.
Plak döndürme mekanizması, bir motor ve bir kayış veya dişli mekanizma kullanılarak çalıştırılır. Plak, döndürme mekanizması üzerinde yerleştirilir ve motorun hareketiyle döner. Plak döndüğünde, müzik oluğu boyunca ilerler ve gramofonun okuyucu koluna aktarılır.
Gramofonun okuyucu kolu, plaktaki oluğun içini takip eder ve ses bilgilerini toplar. Bu kol, bir iğne ile donatılmıştır ve iğne, plak üzerindeki olukla temas ederek ses toplar. Ses bilgileri, okuyucu kolunun hareketiyle birlikte bir amplifikatöre iletilir ve burada güçlendirilir.
Amplifikatörden gelen ses sinyali, gramofonun hoparlörüne iletilir. Hoparlör, sesi havada titreşimlere dönüştürerek insan kulağı tarafından algılanabilen ses dalgalarına dönüştürür. Böylece müzik dinleyicinin kulaklarına ulaşır ve duyulur hale gelir.
Gramofonlar, özellikle 20. yüzyılın başlarından itibaren evlerde ve halka açık mekanlarda popüler hale geldi. O dönemde, gramofonlar, müziği kaydetmek ve çalmak için en yaygın kullanılan cihazlardan biriydi. Plaklar, müzik kaydedilirken kullanılan bir kayıt aracıydı ve ayrıca müziği evde dinlemek için de kullanılıyordu.
Gramofonlar, analog bir teknolojiye sahip olduklarından, zamanla dijital müzik formatlarının yaygınlaşmasıyla birlikte kullanımı düşmeye başladı. Günümüzde gramofonlar vintage ve nostalji amaçlı kullanılan müzik aletleri olarak değerlendirilmektedir. Ancak hala bazı müzik meraklıları tarafından değer verilip, koleksiyon amaçlı kullanılmaktadır.
Bir plağa ya da benzeri özel bir madde üzerine önceden saptanmış olan sesleri istendiğinde yineleyen, mekanik düzenekli aygıt anlamına gelir.Fransızcadan dilimize geçen bu kelime genellikle gramafon şeklinde yanlış yazılmaktadır. Doğru kullanımı gramofon şeklinde olmalıdır.
Doğru yazımı:
gramafon (Yanlış kullanım)
gramofon ✓ (Doğru kullanım)
Cümle içinde örnek kullanım:
Çatı katında büyükbabamdan kalma bir gramofon buldum.