“Şaheser” kelimesi Türkçede kullanılan Arapça kökenli bir kelime olup “şah” ve “eser” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Kelimenin tam anlamıyla “şah tarafından yaptırılan sanat eseri” anlamına gelir.
Şaheser, sanat, mimari veya edebiyat alanında büyük bir başarıya sahip olan, dönemi ve kültürüne damga vuran değerli eserler için kullanılan bir terimdir. Şaheserler, genellikle büyük bir ustalıkla yapılmış, estetik değeri yüksek ve zamana meydan okuyan yapıtlardır.
Mimarlık alanında, tarihi dönemlerden günümüze ulaşan büyük ve göz kamaştırıcı yapılar şaheser olarak adlandırılır. Örneğin, Ayasofya, Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı gibi Osmanlı İmparatorluğu’nun önemli yapıları şaheserler arasındadır. Aynı şekilde, dünya çapında ünlü olan Eiffel Kulesi, Koloseum, Taj Mahal gibi yapılar da şaheser olarak kabul edilir.
Edebiyat alanında da şaheser olarak nitelendirilen birçok eser bulunmaktadır. Bu eserler, yazarın büyük bir yetenekle kaleme aldığı ve edebiyat tarihine geçmiş önemli metinlerdir. Örneğin, Dede Korkut Hikayeleri, Divan-ı Hikmet, Şehname gibi Türk edebiyatının başyapıtları şaheserler arasında sayılabilir. Dünya edebiyatında ise Shakespeare’in Hamlet, Cervantes’in Don Kişot gibi eserler şaheser olarak kabul edilir.
Sanat alanında da şaheserler, büyük bir ustalıkla yapılmış ve sanat tarihinde önemli bir yeri olan eserlerdir. Örneğin, Leonardo da Vinci’nin Mona Lisa tablosu, Michelangelo’nun Davut heykeli, Vincent van Gogh’un Yıldızlı Gece tablosu gibi eserler dünya sanatının şaheserleri arasında yer alır.
Şaheserler, sadece estetik açıdan değil, aynı zamanda tarih, kültür ve sanat açısından da büyük bir değere sahiptir. Bu eserler, geçmiş dönemlerin yaşam biçimlerini, sanat anlayışını ve tekniklerini yansıttığı gibi, gelecek nesillere de ilham kaynağı olurlar. Şaheserler, kültürel mirasın bir parçası olarak korunması gereken ve herkesin görmesi gereken değerli eserlerdir.
Kendi türünde mükemmel olan, üstün ve kalıcı nitelikte eser, başyapıt, başeser anlamına gelir. Bu kelime genellikle şah eser şeklinde yanlış yazılmaktadır. Doğru kullanımı şaheser şeklinde olmalıdır.
Doğru yazımı:
şah eser (Yanlış kullanım)
şaheser ✓ (Doğru kullanım)
Cümle içinde örnek kullanım:
“Herkes, mektep müdürü dâhil, bu resmin bir şaheser olduğuna kaniydi.” – S. F. Abasıyanık